دانشنامه بریتانیکا دانشنامهای است که اولین بار در سال ۱۷۶۸ در ادینبورگ منتشر شد و قدیمیترین دانشنامه موجود به زبان انگلیسی محسوب میشود. این دانشنامه در حال حاضر یکی از مهمترین و معتبرترین منابع به زبان انگلیسی به شمار میرود که تا به امروز ویرایش و انتشار آن ادامه یافتهاست. بریتانیکا توسط ۱۹ ویرایشگر تمام وقت و بیش از ۴۰۰۰ مشارکتکننده خبره، به رشته تحریر درآمده و در بسیاری موارد، علمیترین و آکادمیکترین دانشنامه دنیا، شناخته شدهاست.
مقالات بریتانیکا همچنین در طول سدههای ۱۸ تا ۲۰ توسط مقالهنویسان خبره و با تجربه در زمینههای مختلف بازبینی شد و مورد تایید قرار گرفت و حتی گاهی برای تهیه مقالات آن تحقیقات گستردهای انجام میشد. در این مدت بریتانیکا شهرت بسیاری را میان انگلیسیزبانان بدست آورد و دانشنامه منحصر بهفردی به شمار میآمد، به طوری که در سدهٔ بیستم و در نسخه یازدهم این مجموعه مورد استفاده به عنوان یک مرجع معتبر برای افراد عادی و دانشپژوهان قرار گرفت.
هم اکنون بریتانیکا هم به صورت کتاب و لوح فشرده و هم در شبکه اینترنت موجود میباشد و اطلاعات آن مورد اعتماد بوده و میتوان با اطمینان خاطر از آنها استفاده کرد.
بریتانیکا در اواخر سدهٔ هجدهم در ادینبورگ (پایتخت اسکاتلند) توسط کولین مک فورکوهار و با کمک اندرو بل و با نام مصطلح جامعه مردان متشخص منتشر شد.
ویلیام اسمیل، ویرایشگر این دانشنامه، هنگامی که ۲۸ ساله بود ۲۰۰ پوند بابت ارائه این دانشنامه در ۱۰۰ قسمت و سه مجلد دریافت کرد.
حسین ملک موسس کتابخانه و موزه ملی ملک، زمانی را صرف ترجمه دانشنامه بریتانیکا کرد که بعدها به علل نامعلومی از این کار منصرف شد. بخشی از این دانشنامه که به خط خود وی ترجمه شده بود، هنگام جمعآوری اطلاعات از خانه وی، برای تبدیل به موزه، در لابلای آثارش پیدا شد. از ماه اردیبهشت ۱۳۸۶، کار ترجمه فارسی دانشنامه بریتانیکا، توسط عبدالحسین سعیدیان، مترجم، محقق و استاد دانشگاه (مولف «دائرةالمعارف بزرگ نو» در ۱۰ جلد) و با تلاش گروهی از مترجمان، با هدف ارتقای فرهنگی جامعه جوان، اندیشمندان و محققان آغاز گشت.